اسکناس گزارش می دهد؛
نسخه پیچی برای عرضه خودرو در بورس!
گروه صنعت و تجارت: عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: با عرضه خودرو در بورس، عملاً فاصله قیمت بازار و خودروساز از بین میرود
به گزارش اسکناس، سال گذشته مجلس بارها به دولت اعلام کرد که برای ساماندهی بازار خودرو لایحهای را به مجلس ارائه کند اما به دلیل عدم اعتنای دولت به این موضوع، نمایندگان راسا اقدام به تدوین طرحی تحت عنوان «طرح تحول بازار و صنعت خودروی سبک» برای اصلاح شرایط موجود بازار خودرو کردند؛ طراحان معتقدند که با اجرای این طرح میتوان به متعادل شدن قیمتها و حذف رانت و واسطهگری امیدوار بود. یکی از محورهای مهم این طرح که مورد اختلاف مجلس و وزارت صمت است، عرضه خودرو در بورس و چگونگی انجام آن است. اگرچه این بند در کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصویب و به گفته جدی به صحن ارسال شده اما وزیر صمت دیروز در گفتگویی اعلام کرد که همچنان با عرضه خودرو در بورس مخالف است و اعتقاد دارد که اجرای این طرح کار کارشناسی شدهای نیست. علاوه بر رزم حسینی، دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز چندی پیش ضمن مخالفت با عرضه خودرو در بورس، گفته بود که خودرو، کالای مناسبی برای ورود به بورس نیست. زیرا معمولاً کالایی وارد بورس میشود که تا این حد دارای تنوع نباشد.
عرضه خودرو در بورس، فاصله قیمت بازار و کارخانه را از بین می برد
علی جدی در مورد آخرین وضعیت طرح تحول صنعت و بازار خودروی کشور، اظهار داشت: این طرح چندی پیش در کمیسیون صنایع و معادن مجلس نهایی و امروز برای بررسیهای آخر به صحن مجلس ارسال شد. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در مورد مخالفت وزیر صمت با عرضه خودرو در بورس، گفت: بند مربوط به عرضه خودرو در بورس نیز در طرح گنجانده شده است و باید دید نظر نمایندگان مجلس در صحن چیست. وی با اشاره به مشکلات صنعت خودرو در ایران، بیان کرد: صنعت خودرو در ایران وضعیتی دارد که هم مصرفکننده و هم تولیدکننده از آن ناراضی است. این حوزه تصمیمات کلانتری میطلبد. از یک طرف از جنبه ملی، از طرف دیگر به واسطه گردش مالی بالایش و از طرفی دیگر به خاطر نیاز مصرفکننده دارای اهمیت و ظرایفی است. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد درآمد تولیدکنندگان خودرو در ایران است. ما در کشور تعادلی بین عرضه و تقاضا برای خودرو نداریم. عرضه محدود و تقاضا بسیار است. جدی با اشاره به ضررهای تولیدکننده در شرایط فعلی بازار اظهار داشت: ایران خودرو میگوید من با قیمتی که فروختم، بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان زیان دیدم. بعد بحث فروش به صورت قرعه کشی مطرح میشود. قیمت ارائه شده توسط خودروساز با بازار، بیش از ۶۰ درصد تفاوت دارد. در حقیقت نوعی لاتاری شکل گرفته است. باید رقابت جدی در کشور شکل بگیرد. برای این ماجرا بخش خصوصی داخلی باید تقویت و بحث واردات هم باید درست شود. پیشنهاد ما این است که خودرو را در بورس عرضه کنیم تا قیمت واقعی شود. عملاً فاصله قیمت بازار و خودروساز از بین میرود. وی تصریح کرد: پیشبینی ما این است که به این طریق ۲۰ درصد از قیمت کارخانه بالاتر میرود و از آن طرف ۷۰ درصد از قیمت بازار کاهش پیدا میکند. قیمت پایه را طوری مشخص میکنیم که خودروساز حداقل سودی را داشته باشد، در کنار آن اختلاف قیمت پایه و آنچه در بورس عرضه شده، بخشی وارد بورس شود، بخشی به عنوان مالیات در جیب دولت و بخشی نیز برای تقویت این صنعت به خود آن برگردد. جدی با اشاره به نقش شورای رقابت در قیمتگذاری گفت: معتقدم که شورای رقابت در اینجا نباید دخالت کند. چرا که فرمول خاصی برای قیمتگذاری ندارد. حتی خودروساز هم به آن معترض است و میگوید این قیمت زیر قیمت تمامشده من است و ضرر میکنم. تجربه نشان داده است که شورای رقابت هم نتوانسته بازار را مدیریت کند. چون تولید ما به اندازه تقاضای ما نیست، تقاضای کاذب بسیار زیادی شکل گرفته است. خودروساز میخواهد ۴۰ هزار خودرو عرضه کند، ۴۰۰ هزار تقاضا وجود دارد. این اختلاف باعث میشود که قیمت در بازار حاشیهای ایجاد کند. ما تا زمانی که برای تولیدکننده انگیزه ایجاد نکنیم و تولیدمان را در حدی بالا ببریم که نیاز داخلی را جواب دهد، بحث خودرو همچنان در این وضعیت باقی میماند.
خودرو چارهای جز بورس ندارد!
شهرام عجمی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه گفت: اگر در قیمتگذاری دخالت نشود و دولت مردان سرنوشتی همچون دلار برای آن ترسیم نکنند، بورس کالا گزینه مناسبی برای عرضه و ایجاد تعادل در بازاراست در صورتی که شورای رقابت بخواهد آنها را به قیمت مشخصی محدود کند این سازوکار نمیتواند تاثیر خاصی بر این صنعت و سهامهای مربوط به آن داشته باشد. حتی زمینه به وجود آوردن سفته بازی و رانت را برای عدهای فراهم می کند. بورس یعنی معامله بر اساس عرضه و تقاضا و اساسا یک اقتصاد آزاد است اگر دستکاری در آن انجام شود، تمام متغییرهای دچار اختلال میشوند. ما تجربه دخالت در صنایع فولادی که با تصمیمات اشتباه رانتی برای برخی به وجود آمد را داریم و شاهد بودیم این دخالتهای بیجا در تعیین نرخ مشخص برای عرضه محصول هیچ سودی برای سهامدار و کارخانه نداشته است. در هر موردی که دولت دخالتهای خود را در عرصه قیمتگذاری کاهش داد، بازار پس از مدتی خود را با قیمت مناسب بازار و عرضه و تقاضا همسو کرد. در مقابل سابقه نشان میدهد که ورود دولت به قیمتگذاری نتیجهای جزء پایداری اختلال و بیسروسامانی نداشتهاست. وی افزود: در حال حاضر شورای رقابت به راحتی در قیمتگذاری فولاد دخالت و معاملات آن را ابطال میکند. این بهنوعی دخالت و سرکوب بازار به حساب میآید. ابطال معاملات و اقدامهای این چنینی این سوءظن وجود میاید که قیمتی که در بورس کشف میشود واقعی و قابل تکیه نیست. کالاهایی که در بورس مورد معامله قرار میگیرند محصول اولیه است و اگر بخواهند پیش از اینکه به یک کالای ثانویه و یا در محصول مناسب مصرف کننده تبدیل شوند درمورد آن سیاستگذاری کنند ، قطعا پروژه شکست خورده میشود اما اگر بگذارند به مرور زمان سازوکار عرضه و تقاضا تعیین کننده نوع و قیمت محصول باشد، دست دلالان کوتاه میشود. خودرو نیز همانند سایر کالاها از این امر تبعیت میکند و با عرضه در بورس بدون دخالتها میتواند مسیر صحیحی متناسب با واقعیت این صنعت پیش بگیرد. اکنون ساختارهای غیرمنطقی همچون محدود کردن خریدار و غیره در این صنعت وجود دارد که با همین شرایط فعلی نمیتواند در بورس عرضه شود.
عرضه خودرو در بورس کالا چه کمکی به این صنعت مفید میکند؟
امیرحسین کاکایی، کارشناس بازار خودرو نیز گفت: باید ببینیم هدفمان برای عرضه در بورس چیست اگر میخواهیم تولید بهبود یابد و به تدریج بازار بهتر شود باید در وهله نخست به سمتی برویم که خودروسازها هزینه خود را پوشش دهند. در گام بعدی باید با ایجاد مکانیزم صحیح عرضه، سود دلالان به صفر برسد. اکنون تولیدات آنها بهصرفه نیست و زیانده هستند و از طرفی دلالان سودهای زیادی از سوداگری در بازار به دست میآورند. فرآیند این مکانیزمهای اشتباه باعث شده تا بازار هیجان زده عمل کند. مسئولان باید شهامت آزادسازی قیمتها را داشته باشند تا با عرضه صحیح آن قیمت عادلانه کشف شود. البته مشکل اصلی صنعت خودروسازی بازار نیست بلکه برای حل چالشهای آن باید به سراغ تقویت تولید رفت. چراکه تولیدات خودرو کاهش یافته و دلالان بستر مناسبی برای ایجاد جوهای هیجانی میبینند و تا زمانی که قیمتها آزادسازی نشود این مشکلات پا برجاست. کاهش تولید صنعت بزرگی همانند خودروسازی باعث کاهش ارزش پول ملی میشود اما سیستم بانکی کشور به شکلی است که سالانه ۲۰ درصد به حجم نقدینگی اضافه می کند. بنابراین با کاهش تولید و افزایش نقدینگی، ارزش پول کاسته میشود و قیمتها بهنظر گران میآید. اگر تولید را افزایش دهیم ضمن ارزش آفرینی در کشور، بازار کنترل و صنعت پیشرفت میکند. بورس بستر شفاف و منطقی برای قیمت گذاری و عرضه محصول است و خودرو همانند دیگر محصولات میتواند در این فضا معامله شود. مسئولان میترسند که یک عده رانتخوار قیمتها را به نحوی هدایت کنند که افزایش چشمگیری یابد و همچنین معتقدند با عرضه آن در بورس، مکانیزم شفافی به وجود میآید و این رانتخواریها شکل نمیگیرد. برای از بین رفتن رانتخواری باید قیمت آن چه در بازار و چه در بورس آزادسازی شود، سالهای پیش برای عرضه آزاد و بدون دخالت شورای رقابت بحثهای زیادی شد اما نتیجه نداد. اکنون عرضه در بورس کالا همان ثمره را عاید میکند به اصطلاح با بازار مچ میشود. البته با عرضه در بورس کالا شاید برای سه الی چهار روزی قیمتها افزایش یابد بهطور مثال پراید به ۲۰۰ میلیون تومان نیز برسد اما جای تردید نیست که در کمترین فرصت قیمتها به حد منطقی رسیده و با نرخی که در بازار (۱۰۰ الی ۱۱۰ میلیون تومان) معامله میشود به فروش میرسد. هر چند که با این عرضه، خودرو به قیمتهای موجود در بازار معامله میشود اما در این صورت خودروسازها از اختلاف قیمت موجود منتفع میشوند؛ در نتیجه درآمد به دست آمده صرف داخلیسازیهایی که به علت محدودیتهای مالی روی زمین مانده و سرمایهگذاری میشود. علاوه بر اینکه با این راهکار ظرفیت تولید افزایش پیدا میکند؛ محصول بهطور شفاف قیمتگذاری میشود و برای دلالان دیگر صرفه سودجویی ندارد. اینکه بگویم قیمتها در بورس قیمتها خیلی افزایش پیدا میکند، اشتباه است. در حال حاضر دستوراتی برای پایین نگه داشتن قیمت صادر کردهاند اما قیمتهای بازار از آن پیروی نمیکند و تنها خودروساز این فشار را متحمل میشود. اکنون قیمت محصول با ۲ نرخ با اختلاف قیمتی فاحش دادوستد میشود که اساس دلالی و رانتخواری را در این صنعت به وجود آورده است. این افراد با خرید و فروش خودرو صد در صد سود میکنند. مشکل از انجایی آب میخورد که دلال با سوداگری سود صد در صدی عایدش میشود در حالی که خودروساز در بعضی موارد زیانده است. در حقیقت برای شفافسازی و کوتاه کردن دست رانتخواران چاره ای بجز بورس نداریم. باید قیمتها را آزاد و صنعت را تقویت کنیم. وقتی که تولید چشم گیری نداریم و محصول در بازار اندک است، دارنده کالا محور قیمت ها را مشخص میکند و به علت اینکه فروشنده کاهش مییابد بازار را بنا به سلیقه خود میچرخاند. در همین خصوص حجت الله فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن گفت: عرضه خودرو در بورس برای شرایطی است که وضعیت بازار دارای نوسان است و تقاضا بیشتر از عرضه باشد، به محض اینکه بازار خودرو به وضعیت متعادل برسد، خودروسازان خرید و فروش را به شیوه عادی انجام میدهند. فیروزی اظهار داشت: عرضه خودرو در بورس فقط برای خودروهای داخلی است، اما در طرحی که در کمیسیون مجلس در حال بررسی است موضوعات دیگری در زمینه بومیسازی، کیفیسازی، قطعهسازان و خودروهای خارجی در مجلس مطرح است.