گزارش ویژه «اسکناس» از آثار مثبت کاهش انتظارات تورمی در اقتصاد؛
فرصت بازسازی بازار سرمایه
گروه اقتصاد کلان:در حالیکه بر اثر تحولات بین المللی اخیر پیش بینی میشود به تدریج از انتظارات تورمی ایجاد شده در بین سرمایه گذاران و صاحبان پس اندازهای خرد کاسته شود،این گزاره به میان آمده که باید نقدینگی افسارگسیخته به بهترین شکل به سمت فعالیت های مولد هدایت شود تا اقتصاد کشور دوباره بازسازی و بازآرایی شود.به گزارش«اسکناس»،برهمین اساس ضروری است سیاستگذار اقتصادی با کنترل فعالیت های سفته بازی و مخرب،بخش حقیقی اقتصاد را حمایت کرده و از فرصت بازار سرمایه برای جذب نقدینگی سرگردان استفاده کند.
چرا رونق بازار سرمایه حیاتی است؟
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی با اشاره به ضرورت هدایت نقدینگی با کاهش نرخ سود بانکی بهسمت بازار سرمایه گفت: بهصورت مشخص تاکنون ۲ مرتبه در گفتگو با همتی بر کاهش نرخ سود بانکی و حمایت سیاستگذار پولی از بازار سرمایه تأکید کردهام. وحید شقاقی شهری در گفتوگو با تسنیم، با ابراز اینکه در شرایط فعلی اقتصاد ایران به هر میزان نرخ سود سپردههای بانکی رشد کند منجر به رشد نقدینگی میشود، گفت: با افزایش نرخ بهره تنها به سپردههای مدتدار سود بیشتری پرداخت میشود که این موضوع تنها باعث افزایش سرعت رشد نقدینگی در کشور خواهد شد.بهگفته این کارشناس اقتصادی، در هفتهها و ماههای آتی بهسرعت شاهد کاهش بار تورمی در اقتصاد ایران خواهیم بود و عملاً در بازارهای مختلف از جمله طلا و ارز حبابهای مصنوعی که با اقتصاد کشور همخوان نبود تخلیه خواهد شد.وی افزود: جمعبندیها نشان میدهد که از یک طرف نباید بیجهت مانند گذشته به افزایش خارج از حد و مرز نقدینگی دامن زد و از سوی دیگر باید از فضای ایجادشده در بازار سرمایه حمایت کرد. یک پیشنهاد کلی این است که با کاهش نرخ سود و بهره بانکی و بینبانکی فضا برای هدایت نقدینگی خارجشده از بازارهای ارز و طلا به بازار سرمایه کشور مهیا شود.رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی گفت: در 2.5 ماه گذشته بازار سرمایه ایران دچار ریزش بیسابقهای شد و در این فضا سرمایه بسیاری از مردم دچار ضرر و زیان سنگین شده است، این درحالی است که در ابتدای سال شاهد رونق ورود مردم به این بازار بودیم که یک فرصت بینظیر برای کشور بوده است.شقاقی شهری ادامه داد، متأسفانه افزایش نرخ بهره بینبانکی و شایعه افزایش نرخ سود بانکی یکی از عوامل جدی کاهش جذابیت بازار و ریزش بیسابقه اخیر بود.این کارشناس اقتصادی گفت: از سوی دیگر بسیاری از سهامداران در آستانه انتخابات آمریکا بهاشتباه روی برد ترامپ تأکید داشتند به همین دلیل حس آنها این بود که بازار ارز در کوتاهمدت سود بسیار بالایی نصیب آنها خواهد کرد، همین عامل نیز باعث تشدید خروج سرمایه و منابع مالی از بازار شد. حالا ورق در آینده تورم و انتظارات تورمی برگشته است و در ماههای آتی بهطور حتم از بار تورم کاسته خواهد شد، بر این اساس پیشنهاد میشود با کاهش نرخ بهره بینبانکی و مدیریت نرخ سود بانکی منابع خارجشده از بازار سرمایه مجدداً به این بازار وارد شود.شقاقی تأکید کرد: بهصورت مشخص دو مرتبه پیشنهاد کاهش نرخ بهره بانکی را به رئیسکل بانک مرکزی دادهام، امیدوار هستیم که با حمایت سیاستگذار پولی بازار سرمایه مجدداً در مسیر رونق قرار گیرد.وی گفت: اگر بازار سرمایه در این روزها خوب کار کند و کارنامه روشنی ارائه کند بهطور حتم منابع سرگردان بازار ارز و طلا به این بازار وارد خواهند شد چراکه انتظارات تورمی در بازارهای موازی خنثی شده است.شقاقی شهری همچنین تأکید کرد: متأسفانه یکی از چالشهای اصلی اقتصاد ایران نرخ رشد نقدینگی است، روزانه حدود 2000میلیارد تومان نقدینگی ایجاد میشود که بایستی بهسمت بازار سهام هدایت شود، بر این اساس باید برای هماهنگی بازار پول و سرمایه اقدام شود.رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی اضافه کرد: بازار سرمایه به شفافیت اقتصاد کمک میکند و میتواند نگاههای عوامفریبانه را خنثی کند و از سوی دیگر به تأمین مالی بلندمدت و ارزانقیمتتر شرکتها نیز کمک میکند. از سوی دیگر با رونق بازار سرمایه میتوان به فروش سهام و اموال مازاد بنگاههای دولتی برای پوشش کسری بودجه امیدوار بود. در همه دنیا بانکها وظیفه تأمین مالی کوتاهمدت و بازار سرمایه وظیفه تأمین مالی بلندمدت را بهعهده دارند که ما نیز باید از این فرصت استفاده کنیم.وی با اشاره به ظرفیتهای ورود شستا به بازار سرمایه گفت: با عرضه اولیه این بنگاه بزرگ اقتصادی در روز اول 7هزار میلیارد تومان تأمین مالی انجام شد و از سوی دیگر تمام صورتهای مالی این بنگاه مهم سازمان تأمین اجتماعی در دسترس عموم خواهد بود. بهطور کلی تمام وجوه عملکردی 640 نماد بازار سرمایه تحت نظارت میلیونها سهامداری خواهد بود که این روزها در بازار حضور فعال دارند که این نظارت همگانی به شفافیت عملکرد آنها منجر خواهد شد.این کارشناس اقتصادی در جمعبندی مباحث خود گفت: پیشنهاد عملیاتی ما در شرایط جدید حذف گواهی سپردههای 18درصدی است، از سوی دیگر پیشنهاد میشود نرخ بینبانکی و بهره بانکی با افق کاهش موجود، در کانال 15 و 16 درصدی تثبیت شود، در این راستا با پمپاژ نقدینگی به بازار سهام میتوان به رونق این بازار امیدوار بود.در پایان پیشنهاد علمی بنده به فعالان اقتصادی این است که بازار سرمایه بهترین فرصت برای سرمایهگذاری است، هرکس از من بپرسد “کدام بازار را در شرایط فعلی پیشنهاد میکنی؟”، بهطور حتم بازار سرمایه یک اولویت خواهد بود، البته برای افراد ریسکگریز گزینه سپردههای بلندمدت بانکی نیز وجود دارد.
سمت و سوی بازار سهام در سال 99
مدرس دوره تخصصی بازار سرمایه گفت: در چهار ماه اخیر شاهد ورود نقدینگی به بازار بورس نبودیم و علت اصلی آن خروج نقدینگیهای وارد شده به بازار در ابتدای سال بود؛ بعید میدانم بازار به این زودیها به سمت مثبت بازگردد و قطعاً تا یک ماه آینده بازار روند صعودی را تجربه نخواهد کرد. سیدمهدی تقوی، در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: شاخص بورس از ۲ میلیون واحد به سمت پایین ریزش کرد که البته این ریزش قابل پیشبینی بود و میبایست هرچه زودتر اتفاق میافتاد.وی ادامه داد: علت اصلی رشد شاخص بورس ورود نقدینگی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و علت اصلی ریزش نیز خروج نقدینگی بود؛ اتفاقهای دیگری مانند انتخابات آمریکا، شایعات و اخبار به این رشدها دامن زد ولی دلیل اصلی ورود و خروج نقدینگی بود.این مدرس دوره تخصصی بازار سرمایه در مرکز آموزش جهاد دانشگاهی قزوین بیان کرد: وقتی ورود و خروج نقدینگی را از مرداد ۹۹ رصد میکنیم مشاهده می شود که تا به امروز کمتر از ۱۵ روز ورود نقدینگی توسط اشخاص حقیقی داشتهایم.وی ادامه داد: چهار ماه است اشخاص حقیقی که از ابتدای سال پولهای خود را وارد بازار کرده بودند نقدینگی خود را از بورس خارج میکنند و نشانی از ورود به بازار مشاهده نمیشود. بعید میدانم بازار به این زودیها بازگردد چون پول یا همان نقدینگی جدیدی وارد نشده است و به آینده بازار خوشبین نیستم؛ قطعاً تا یک ماه آینده بازار روند صعودی را تجربه نخواهد کرد.وی در خصوص عرضه صندوقهای دولتی بیان کرد: صندوق دارایکم در شفافیت کامل عرضه شد و تفاوت آن با دارادوم یا همان پالایش یکم در این است که هرچند در صندوق پالایشی یکم شرکتهای پالایشی خوبی قرار دارند اما در پذیره نویسی این صندوق ناهماهنگی ایجاد شد و بهدلیل تکذیب عرضه دارادوم بازار چند روزی منفی شد و اعتماد مردم نسبت به این صندوق از بین رفت.تقوی افزود: علاوه بر عدم اعتماد مردم، بازار هم منفی شد و قیمتگذاری انجام شده برای این صندوق پالایش یکم بر اساس قیمتهای بالای مرداد ماه بود و هر کسی که این صندوق را خرید ارزش سهامش روز به روز کاهش پیدا کرد. در این صندوق شرکتهای پالایشگاهی بزرگ هستند و ارزش این صندوق وابسته به این چهار شرکت است اگر ارزش سهمها رشد کند قیمت این صندوقها هم باید رشد کند و اگر ریزش کند قطعاً صندوق هم ریزش پیدا خواهد کرد. در پذیرهنویسی پالایش یکم قیمت واحدهایی که فروخته شد ثابت و قیمت شرکتها ریزش پیدا کرد و صندوق گرانتر از ارزش واقعی به مردم فروخته شد.وی ادامه داد: در دارایکم و دارادوم ۲۰ درصد تخفیف دادند که جذابیت را زیاد میکرد ولی دیدیم که سهام پالایشگاهها حدود ۵۰ درصد ریزش کرد و حتی با احتساب ۲۰ درصد تخفیف هم جذابیتی برای خرید ندارد.این تحلیلگر بازارهای مالی عنوان کرد: در عرضه و پذیرش هر دارایی شرکت و صندوق چیزی به عنوان سوخت عرضه مطرح میشود و این بدان معناست که هیچ نهاد مالی، دارایی خود را در روند منفی بازار عرضه نمیکند حتی اگر ارزندهترین سهم را در روند ریزشی بازار عرضه کنید کسی حاضر به خرید آن نخواهد بود و به قول معروف میگویند آن عرضه سوخت شد.وی خاطرنشان کرد: اگر دقت کنید در سالهای ریزشی بازار در ۹۲ و ۹۳ هیچ عرضه اولیهای را شاهد نبودیم بهخاطر اینکه بازار منفی بود و این منفی بودن کلیت بازار را دربرگرفت. اگر روند منفی بازار بورس ادامه پیدا کند قطعاً دولت هم عرضه صندوق داراسوم و چهارم را به تأخیر خواهد انداخت و مانند دارادوم سوخت نخواهد کرد.تقوی گفت: اگر قیمت دلار ۲۳ هزار تومان بماند بازار بورس قطعاً از کاهش دلار، اثر خواهد گرفت و اثر آن منفی خواهد بود. بورس روی صنایع صادراتمحور بنا شده است و حتی برخی از صنایع محصول خود را در داخل کشور با نرخهای جهانی میفروشند به همین جهت سودآوری شرکتهای بورسی با نرخ دلار ارتباط مستقیم دارد. زمانی که نرخ دلار پایین میآید سودآوری این شرکتها نیز کاهش پیدا میکند و جذابیت خود را برای فعالان بازار از دست میدهد.این تحلیلگر بازارهای مالی یادآور شد: همیشه رشد نرخ دلار از جمله موتورهای محرک برای رشد بازار بوده است؛ برخی از صاحب نظران میگفتند اگر دلار روی ۳۰ هزار تومان تثیبت شود شاید شاهد بازگشت بازار باشیم که البته تفکر درستی است. در حال حاضر جلوی رشد دلار گرفته شده است و این امر را نشان میدهد که فعلاً در بورس رشد مجدد را شاهد نخواهیم بود و پیشبینی میکنم تا انتهای سال دیگر شاخص ۲ میلیونی را نخواهیم دید.