گروه اقتصاد کلان:  بیش از یک سال از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد و ابراهیم رییسی و تیم اقتصادی او که از ابتدای تبلیغات انتخاباتی بر رشد و شکوفایی اقتصادی تاکید داشتند، به اتکای گزارش‌ها، نتوانستند به آن همه شعارها و وعده‌های شیرین اقتصادی جامه عمل بپوشانند؛ عدم سامان یافتن وضعیت بورس، تداوم رشد تورم در کنار دفاع مقامات این وزارتخانه از وضعیت موجود و ناتوانی در رشد نقدینگی، انتقاداتی جدی را متوجه این وزارتخانه کرده است. به گزارش اسکناس، بیش از یک سال از آغاز به کار دولت سیزدهم می‌گذرد و در این مدت، رئیسی و کابینه‌اش مسائل و مشکلات زیادی را تجربه کرده‌اند؛ هرچند با وجود گزارش‌هایی که بانک مرکزی منتشر می‌کند و تاکید دارد که در این مدت تورم روند کاهشی به خود گرفته و نرخ رشد نقدینگی هم رو به کاهش است، اما به قرائت آمار و کارشناسان، دولت سیزدهم تا کنون نتوانسته آنطور که باید به وعده‌های خود عمل کند. این در حالی است که از ابتدای روی کار آمدن دولت، رئیس‌جمهور از برنامه اقتصادی مکتوب برای حل مسائل و مشکلات اقتصادی مردم سخن گفت و وعده‌های زیادی برای ساماندهی معیشت مردم داد؛ نگاهی به چهره‌های حاضر در دولت سیزدهم نیز نشان می‌دهد بیشتر افرادی که در انتخابات ۱۴۰۰ با برنامه اقتصادی پای به عرصه رقابت نهاده بودند، امروز در مجموعه‌های مختلف دولت به فعالیت مشغولند، اما دولت هنوز برنامه اقتصادی خاصی را برای حل مشکلات اقتصادی ارائه نکرده است.
افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها در یک سال
شاید بتوان افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها در بازارهای مختلف سرمایه، خودرو و ارز را مهم‌ترین این مشکلات قلمداد کرد. از همین‌رو عملکرد برخی از وزرا باعث شد تا نارضایتی‌های خاصی در مجموعه بروز و ظهور کند. در عین حال بر اساس رایزنی‌هایی که بین مجلس و دولت انجام شده بود، تصمیم براین شد که کارگروه‌هایی جهت ارزیابی عملکرد برخی از وزرا تعیین شده و گزارش خود را به مراجع تصمیم‌گیر در دولت ارسال کنند. با این حال اقدام دولت در حذف ارز ترجیحی در سال جدید و بحث جراحی اقتصادی یکی از بحث برانگیزترین مسائلی بود که نه تنها اقتصاددانان و صاحب‌نظران که مردم عادی نیز انتقاداتی را نسبت به آن داشته‌اند و نارضایتی‌های خود ابراز کرده‌اند و حتی افزایش میزان یارانه‌ها به ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان نیز نتوانسته رضایتمندی مردم را فراهم آورد، کما اینکه حتی عامه مردم هم درخواست کاهش تورم را دارند به جای افزایش یارانه‌ها. احسان خاندوزی نیز که برای اولین بار ردای وزارت را بر تن کرده، پیش از این در قامت کارشناس و نماینده مجلس، منتقد جدی دولت دوازدهم تلقی می‌شد اما در این دوره کاری که تجربه سکانداری وزارت مهمی چون وزارت امور اقتصادی و دارایی را در کارنامه کاری خود جای داده است، هنوز نتوانسته اقدامی موثر و جدی در این عرصه به نمایش بگذارد.
اذعان نمایندگان مجلس به ناکارآمدی وزاری اقتصادی
در یک سال گذشته، بعضا برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز به ناکارآمدی وزاری اقتصادی دولت اشاره کرده و گفته‌اند رئیس‌جمهوری باید تعارف را کنار بگذارد و کسانی که عملکرد خوبی ندارند را، پیش از اینکه مجلس دست به کار شود و به استیضاح دست بزند، برکنار کند، چرا که برخی از وزرا به هیچ وجه به وضعیت معیشتی مردم توجه نداشته، عملکرد خوبی ندارند و حتی «زحمات رئیس جمهور جهادی را هم از بین می‌برند.» و در غیر این صورت، مجلس دست از ابزارهای نظارتی خود مانند سوال و استیضاح برنمی‌دارد و «ابزارهای نظارتی خود را به موقع به کار خواهد گرفت.» نگاهی به عملکرد وزرای دولت در حوزه‌های مختلف موید این امر است که بر خلاف انتظار مجلس همراه با دولت و حامیان و طرفداران وزارتخانه‌های مختلف عملکرد چندان مطلوبی از خود بر جای نگذاشته‌اند و عملکرد وزارتخانه‌های اقتصادی همچون وزارت اقتصاد، صمت، کار، راه و شهرسازی و نفت هم در این مدت، انتقادهایی زیادی به دنبال داشته و حتی تا استیضاح وزیر صمت که البته از سوی مجلس شورای اسلامی به نتیجه نرسید هم پیش رفته است.
رئیس بانک مرکزی، هدف انتقادات کارشناسان اقتصادی
این موضوع درخصوص علی‌ صالح‌آبادی هم حکم می‌کند و برخی کارشناسان او را بدترین رئیس بانک مرکزی تاریخ ایران می‌دانند که به هیچ وجه تسلطی روی مدیریت بانک مرکزی ندارد و اصلا دیدگاهی از ماهیت پول ندارد. عطا بهرامی تحلیلگر بانکی در خصوص عملکرد صالح‌آبادی می‌گوید:  «دستکاری ترازنامه بانکها و عدم تعیین تکلیف ریسک بانکها با بی توجهی و عدم نظارت و عدم قدرت عمل بانک مرکزی باعث شده ریسک بانک به جای اینکه به گردن وام دهنده و گیرنده وام بیفتد به بانک مرکزی منتقل شده است. نقدینگی از مرز ۵۴۰۰ هزار میلیارد تومان گذشته و تورم بیداد می کند. با بهره ۲۰ درصدی تسهیلات بانکی همه خواهان دریافت وام هستند لذا به دلیل سیاست گذاری های غلط بانک مرکزی، خروجی خلق پول و تورم بالا رفته و اقتصاد را به شدت تحت فشارهای مختلفی قرار داده است.» او معتقد است ثبات در نرخ ارز مولفه بسیار مهمی برای راه افتادن چرخه اقتصاد است حتی اگر دلار در نرخ بالایی بماند اما ثابت باشد زیان های آن به مراتب کمتر از نوسانات مداوم قیمتی است، در حالی که نوسانات قیمتی کمر بازار را می‌شکند. منفی شدن رشد اقتصاد در چند سال گذشته ناشی از نوسانات ارزی است که آثار خود را در بخش واقعی اقتصاد و تجارت نشان داده است به طوری که فعالان و کنشگران اقتصادی در این بازار قادر به تصمیم‌گیری نیستند و بلاتکلیف منتظر وقایع آتی اقتصاد هستند. هرچند بحث عدم به سر انجام رسیدن مذاکرات وین نیز مزید بر علت شده تا عملکرد دولت چندان مساعد به نظر نرسد و در این شرایط باید دید آیا رئیس دولت تصمیم‌های جدیدی برای ترمیم کابینه اقتصادی خود خواهد گرفت یا خیر.

 

گروه سیاسی:به گزارش رسانه‌های ترکیه، انفجار روز گذشته در خیابان استقلال در مرکز استانبول دستکم 11 مجروح برجا گذاشته است. رسانه‌های ترکیه یکشنبه (۱۳ نوامبر، ۲۲ آبان) از انفجار در خیابان استقلال در مرکز استانبول خبر داده‌اند که گفته می‌شود دستکم ۱۱ زخمی برجا گذاشته است. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از تلویزیون ترکیه‌، نیروهای اورژانس و پلیس به محل حادثه اعزام شده‌اند.  تلویزیون ترکیه گزارش داد: انفجاری در خیابان استقلال مشرف به میدان تقسیم استانبول رخ داد. گزارش شده که عده زیادی از مردم در پی این انفجار زخمی شده‌اند. بعد از این حادثه، تیم‌های پزشکی زیادی به محل اعزام شدند. نیروهای امنیتی منطقه را محصور کردند.  استاندار استانبول در توییتی اعلام کرد در پی انفجار در مرکز این شهر، شماری کشته و زخمی شده‌اند. اسپوتنیک گزارش داد یک منبع به این خبرگزاری گفت ماموران اجرای قانون انفجار در مرکز استانبول را حمله تروریستی احتمالی می‌دانند. خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات محلی، ویدئوهای منتشر شده و گزارش‌های رسانه‌ای گزارش داد انفجار در مرکز یک پیاده‌راه شلوغ در مرکز استانبول دستکم یک کشته و تعدادی زخمی برجا گذاشته است. برخی گزارش‌های تایید نشده هم از کشته شدن چهار نفر بر اثر این انفجار که خبرگزاری آناتولی علت آن را همچنان نامشخص اعلام کرده، خبر داده‌اند. به دنبال انفجار عصر یکشنبه در خیابان استقلال، رئیس جمهور  ترکیه بلافاصله واکنش نشان داد. به گزارش منابع خبری، «رجب طیب اردوغان»  رئیس جمهور ترکیه  گفت که مقابل تروریست‌ها تسلیم نمی‌شود. اردوغان گفت که ارزیابی اولیه نشان می‌دهد که این اقدام تروریستی  بوده است. اردوغان افزود که این عملیات  توسط یک عامل انتحاری زن  صورت گرفت و طی آن  ۶ نفر کشته و ۵۳ نفر زخمی شدند.

 در ارتباط با نهادگرایی بین المللی و منطقه ای دو نکته اساسی را باید مدنظر قرار داد. اولین و اساسی ترین نکته، نفس عضویت ایران در یک نهاد منطقه ای است؛ یعنی ایران بتواند از مزایا و فرصت حضور در یک نهاد منطقه ای استفاده کند. ایران تقریبا جزء کشورهایی است که هزینه حضور در صحنه روابط بین الملل را به تنهایی پرداخت می کند؛ بدین معنا که جمهوری اسلامی ایران به دلیل آنکه اقتصاد آن به اقتصاد یک نهاد بین المللی یا منطقه ای یا در همکاری چند جانبه به منافع اقتصادی و سیاسی دیگر کشورها گره نخورده است، همواره در مقابل مخاطرات بین المللی از جمله تحریم ها، آسیب پذیر بوده است...
ادامه در صفحه آخر

برای بهبود شرایط اقتصادی کشور و ایجاد رضایت‌ عمومی باید مدیران با انگیره، کاربلد و متخصص در بخش اجرایی مسلط شوند، مردم از مدیرانی که عهده‌دار مسئولیت می‌شوند، انتظار دارند موانع را رفع کنند نه اینکه ناکارآمدی‌ها را به دلیل شرایط ویژه‌ای که به کشور تحمیل شده، توجیه کنند. وزارت‌صمت، وزارتخانه بزرگی است که در تحول اوضاع اقتصادی کشور به صورت ویژه می تواند نقش آفرین و اثرگذار باشد، ازجمله اقداماتی که وزیر صمت بعد از رای اعتماد دوباره بهارستان می تواند انجام دهد این است که در منابع انسانی مدیریتی قبلی‌ خود، یک بازبینی جدی و اساسی انجام دهد. در رویکرد جدید این وزارت خانه کسانی را در پست‌های مدیریتی بگمارد که...
ادامه در صفحه آخر

گروه سیاسی: رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: مجلس و دولت در کنار هم پیگیر حل مسائل کلان و به کارگیری تمامی ظرفیت ها برای گره گشایی از مشکلات مردم هستند. محمدباقر قالیباف در نطق پیش از دستور خود در جلسه علنی نوبت صبح روز گذشته (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی بیان کرد: دستیابی فرزندان ایران به توان بومی ساخت موشک های بالستیک فراصوت، دشمنان این آب و خاک را ناامید و دوستداران آن را خوشحال کرد. وی افزود: مانور پذیری بی سابقه، شکستن رکورد سرعت و توان عبور از سامانه پدافند موشکی و قابلیت هدف قرار دادن آنها از ویژگی های برجسته دستاورد جدید دانشمندان جوان کشورمان است. امروز تهرانی مقدم های زیادی در هوافضای سپاه تمام فکر، ذکر و عملشان ایجاد ایران قوی است. به تمامی آنها جهت دستیابی به این افتخار خداقوت می گویم. رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه عنوان کرد: تاکید مجلس همانطور که تاکنون نیز در رای اعتماد وزرا و همکاری برای حل مشکلات مشخص شده است، همکاری و همدلی با دولت است که بار اصلی حل مسائل را بر دوش دارد و مجلس با وجود اختلاف سلایق و نظرات کارشناسی توان خود را به کار بسته است تا دولت و ریاست جمهور را در ایفای وظایف خود یاری دهد. قالیباف با بیان اینکه مجلس دوست دلسوز دولت است و اعتماد و حمایت از مدیران اجرایی و رفع درخواست ها و نیازهای قانونی دولت را وظیفه خود می داند، تاکید کرد: در کنار آن ملزم می داند به نمایندگی از مردم موانعی را که بر سر راه کارآمدی حداکثری دولت به وجود می آید با استفاده از توان قانونی نظارتی خود برطرف سازد و باور قطعی ما است که نظارت دقیق مجلس بهترین کمک و همکاری با دولت است، چراکه هیچ نهادی بدون نظارت دقیق نهادهایی که مستقیما به آن وابسته نیستند نمی تواند توان اجرایی خود را بهبود بخشد. وی افزود: کسانی که از پیگیری نظارتی مجلس به دنبال بازنمایی اختلاف بین قوا هستند باید بدانند که مجلس حمایت دلسوزانه از دولت را به عنوان دوست دلسوز وظیفه خود می داند.

گروه صنعت و تجارت- امیر‌مهدی نعمتی:  کمبود دارو و افزایش قیمت داروها در ایران مشکل تازه‌ای نیست اما در چند هفته گذشته بار دیگر خبرساز شده است و در این میان، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران می‌گوید که عدم قیمت‌گذاری اقلام دارویی، کمبود جهانی مواد اولیه، تاخیر بیمه‌ها در پرداخت تعهدات و کمبود نقدینگی شرکت‌ها در بروز کمبود دارویی موثر بوده است. به گزارش اسکناس، ۲۲ تیر امسال ارز ۴۲۰۰ تومانی از دارو حذف و ارز نیمایی جایگزین آن شد. در این میان سازمان غذاودارو وعده داد که تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد قیمت دارو افزایش پیدا می‌کند و دولت زیان ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را با کالابرگ‌های الکترونیکی برای مصرف کنندگان جبران خواهد کرد. پس از اجرای این طرح، قیمت مواداولیه دارو تا ۵ برابر افزایش یافت که بر قیمت نهایی آن نیز تاثیرگذار بود. برخی از فعالان این صنف می گویند: دولت علت حذف یکباره ارز 4200 تومانی از دارو را قاچاق این کالا به خارج از کشور اعلام کرد که با اجرای طرح دارویار قیمت دارو به سمت واقعی شدن پیش می‌رود. وزیر بهداشت نیز همان زمان اظهار کرد که با اجرای طرح دارویار قرار نیست پرداختی از جیب بیماران افزایش پیدا کند. مالیات بر ارزش افزوده دارو قبلاً یک درصد بود که پس از اجرای این طرح به 9 درصد افزایش یافت. مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه هم ۹ درصد ارز دولتی بود که اکنون به ۹ درصد ارز نیمایی تبدیل شده است. دنیای اقتصاد به نقل از یک پزشک نوشته است:با توجه به طرح دارویار، سازمان تامین اجتماعی باید ماهانه دو هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان به کل داروخانه‌های کشور پرداخت کند، اما سه ماه است که پرداخت نکرده و اکنون حجم مطالبات به ۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. او اکنون ۶۰۰ میلیون تومان از سازمان تامین اجتماعی طلبکار است که با توجه به تورم ۵۰ درصدی تورم، اگر سه ماه دیگر پرداخت شود، ارزش آن حدود ۲۰۰ میلیون می‌شود و ۳۰۰ میلیون از حساب داروخانه یارانه به مردم پرداخت شده است. حذف ارز 4200 تومانی علاوه بر اینکه قیمت داروهای وارداتی را چندین برابر کرد بلکه برخی افراد را مجبور کرد که به سمت داروهای مشابه ایرانی با کیفیت پایین‌تر بروند. این اتفاقات کاهش تولید اقلام دارویی در کارخانه‌ها را رقم زد به طوری که شاهد کمبود سرم در تابستان و آنتی بیوتیک از ابتدای پاییز در کشور هستیم.
4 عامل کمبود اقلام دارویی
ناصر ریاحی، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران در رابطه با عوامل مؤثر بر کمبود برخی اقلام دارویی، اظهار کرد: در گذشته که نوسان قیمت به ۵ درصد می‌رسید، حتی تأخیر ۶ ماهه در اعلام نرخ‌های جدید مشکلی برای داروساز ایجاد نمی‌کرد، اما اکنون که این نوسان قیمتی به ۶ برابر رسیده، تأخیر در اعلام نرخ‌های جدید برای تولیدکنندگان که عمدتاً کوچک و متوسط هستند، قابل تحمل نبوده و آنها را به ورطه نابودی می‌کشاند. وی ادامه داد: در سازمان غذا و دارو، یک کمیسیون قیمت‌گذاری وجود دارد که جلسات آن در گذشته، هفته‌ای یک یا دو بار تشکیل می‌شد و این تعداد جلسات نیز برای شرکت‌های دارویی کافی بود. طبق آئین‌نامه این کمیسیون، چنانچه تغییرات قیمتی مواد اولیه، بیش از ۵ درصد بود و این تغییر به مدت ۶ ماه استمرار پیدا می‌کرد، کمیسیون مذکور، قیمت را مورد بازنگری قرار می‌داد. وی افزود: کمیسیون قیمت‌گذاری سازمان غذا و دارو، پیش از حذف ارز ترجیحی، بر اساس موجودی مواد اولیه، نسبت به قیمت‌گذاری اقلام دارویی اقدام کرد اما این قیمت‌گذاری در بسیاری از موارد دارای اشکال بود و بسیاری از شرکت‌ها به این نوع قیمت‌گذاری معترض بودند؛ به این دلیل که تغییرات نرخ تورم در آن دیده نشده بود. بر این اساس پیش از حذف ارز ترجیحی نیز بسیاری از شرکت‌ها متقاضی افزایش قیمت بودند و این تغییر قیمتی مدام به تأخیر افتاد تا قیمت ارز هم تغییر کند، اکنون که قیمت ارز نیز تغییر کرده، کمیسیون مربوطه زمان کافی برای رسیدگی به همه پرونده‌ها را ندارد. به همین دلیل این کمیسیون باید هر روز تشکیل جلسه می‌داد و این یک نکته ظریفی بود که دولت باید به آن توجه می‌کرد.
کمبود جهانی اقلام دارویی و مواد اولیه
ریاحی یکی دیگر از دلایل کمبود برخی از اقلام دارویی در بازار را کمبود جهانی این اقلام و مواد اولیه آن عنوان کرد و گفت: در مورد برخی اقلام دارویی نظیر داروی کودکان واقعیت این است که مواد اولیه آنها در جهان دچار کمبود شده است. در واقع به دلیل آنکه مصرف این اقلام در دوران شیوع کرونا کاهش یافته، تولید آنها نیز دچار کاهش شده‌است. در حال حاضر کشورهایی نظیر کانادا، آلمان و بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز با این کمبود مواجه هستند. عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: مساله دیگر آن است که به دلیل چند برابر شدن قیمت تمام شده تولیدات، نقدینگی مورد نیاز تولیدکنندگان هم حداقل ۲.۵ برابر و برای واردکنندگان نیز به ۶ برابر افزایش یافته است. البته تولیدکنندگان و واردکنندگان با علم به این مساله درخواست تغییر نرخ ارز را داشتند؛ اما مشکل این است که بیمه‌ها نیز بدهی خود را به موقع نمی‌پردازند و تأخیر در پرداخت بدهی‌ها به طور متوسط به حدود یک سال رسیده است. در حالی که قاعده این است که این مطالبات سه ماهه وصول شود. مهم‌تر آنکه، بانک مرکزی هم سیاست انقباضی در پیش گرفته است و طبق این سیاست بانک‌های عامل حتی تسهیلات مصوب را هم لغو کرده‌اند و پرونده جدید قبول نمی‌کنند. این مسائل در کنار هم می‌تواند در بازار تنش ایجاد کند.
اصلاح تعرفه گمرکی واردات مواد اولیه دارو
ریاحی با بیان اینکه دولت در اقدامی حمایتی به اصلاح تعرفه گمرکی واردات مواد اولیه دارو پرداخته و نسبت تسهیلات به فروش شرکت را به دو برابر افزایش داده است، اظهار کرد: این اقدامات می‌تواند به تولیدکنندگان کمک کند اما اقدام شایسته‌تر این بود که تأخیر بیمه‌ها در پرداخت مطالبات که به حدود ۶ الی ۷ هزار میلیارد تومان می‌رسد، یک بار به روز می‌شد و این می‌توانست بازار را در شرایط تثبیت شده قرار دهد. رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو با تاکید بر اینکه عمده‌ترین دلیل کمبود اقلام دارویی در بازار عدم قیمت‌گذاری به‌موقع است، بیان کرد: در گذشته، ممکن بود که یک قلم از اقلام مواد اولیه، به میزان ۵ درصد دچار نوسان قیمتی شود که اگر قیمت‌گذاری جدید نیز ۶ ماه هم به تأخیر می‌افتاد، مشکل بزرگی برای تولیدکننده ایجاد نمی‌شد. اما اکنون که تغییرات قیمتی به ۶ برابر رسیده، برای تولیدکنندگان قابل تحمل نبوده و آنها را که عمدتاً کوچک و متوسط هستند، به ورطه نابودی می‌کشاند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با اشاره به اختصاص مبلغ ۵۰ هزار میلیارد ریال از محل منابع سپرده‌های پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه نظام بانکی به شرکت‌های دانش‌بنیان، گفت: اگر به فکر آینده بانک‌ها و بنگاه‌های مالی هستیم، امروز وقت آن است تا بانکها با انجام تعهداتشان بر روی بزرگترین مشتریان خود یعنی شرکت‌های دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری کنند. روح‌الله دهقانی فیروزآبادی گفت: امروز در این نشست درباره مفهوم دانش‌بنیانی حرف می‌زنیم و اینکه گفتمان امروز حاکمیت حمایت از دانش‌بنیان‌ها است، موضوعی است که ۱۰ سال قبل خبری از آن نبود. وی اظهار کرد: هوشمندی کافی نیاز دارد تا دریابیم که آینده کشور در سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان‌ها است تا بتوانیم اقتصاد کشور را به سمت اقتصاد دانش‌بنیان هدایت کنیم.

گروه انرژی - باور مسوولان کشور این است که عدم سرمایه‌گذاری طی سال‌های اخیر موجب ناترازی در تولید و مصرف گاز شده و این صنعت نیز اکنون به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد، موضوعی که کارشناسان نیز بر آن صحه می‌گذارند و بر این باورند که می‌بایست در کنار اقدامات فرهنگ‌سازی برای کاهش مصرف به موضوع سرمایه‌گذاری نیز توجه شود. به‌گزارش ایسنا، بیش از ۷۰ درصد انرژی کشور به وسیله گاز تامین می‌شود و از سوی دیگر روند شدت مصرف انرژی بیشتر از میانگین شدت مصرف انرژی در سطح جهانی است، در حوزه تامین امنیت انرژی کشور تراز بین عرضه و تقاضای گاز طبیعی یکی از مولفه‌های کلیدی به شمار می‌رود، در بحث تولید گاز بیش از ۷۵ درصد تولید گاز خام از میدان پارس جنوبی و نزدیک به ۲۰ درصد آن از میادین مستقل گازی و پنج درصد آن در میادین مستقل صورت می‌گیرد. در فصل تابستان پیک مصرف در بخش خانگی ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیون متر مکعب است اما در فصل زمستان این رقم به ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون متر مکعب می‌رسد یعنی چهار برابر مصرف در فصل گرم سال از سوی دیگر بیش از ۸۳ درصد سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها از گاز تامین می‌شود. این در حالی است که در سطح جهان تنها ۲۳ درصد سوخت نیروگاه‌ها از گاز تامین می‌شود. در بخش خانگی شاهد رشد شش درصدی مصرف گاز هستیم و در حوزه صنایع سالانه پنج درصد و در بخش نیروگاهی شش درصد رشد مصرف گاز داریم. رشد شدت مصرف انرژی نسبت به نرم جهانی آن نیز بیش از دو برابر است. با توجه به عرضه و تولید گاز ما در فصل سرد سال حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب ناترازی در حوزه گاز داریم.
راهکار وزارت نفت چیست؟
آنطور که جواد اوجی وزیر نفت در این رابطه گفته، طبق برنامه ششم توسعه باید میزان تولید گاز در برنامه ششم یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب باشد که امروز ۹۷۰ میلیون مترمکعب آن رقم خورده که این به دلیل عدم سرمایه‌ گذاری برای افزایش تولید، توسعه معادن و پالایشگاه‌ها بوده است ما برای حل این مشکل به سمت استفاده از ظرفیت تامین منابع مالی براساس منابع کشور حرکت کردیم از هلدینگ‌های بزرگ اقتصادی مثل خلیج فارس و بانک‌ها برای انجام پروژه‌های معادین نفتی و گازی و احداث پتروپالایشگاه‌ها و استفاده از سرمایه‌ گذاری خارجی استفاده کردیم. سال گذشته هفت میلیارد دلار برای توسعه میدان بزرگ آزادگان نیاز بود که برای آن از ۶ هلدینگ بزرگ اقتصادی و مشارکت ۶ بانک استفاده کردیم چون اولویت ما تامین انرژی کشور است. وی با بیان اینکه ۸۰ میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری و توسعه میادین و سایر میادین گازی نیاز است، گفت: ما از پتانسیل‌های منابع مالی استفاده می‌کنیم منتها درخواست ما این است که درصدی از سهم صندوق توسعه ملی به ناترازی گاز جهت توسعه میادین گازی بالادست میادین مشترک و احداث خطوط ایستگاه‌های تقویت فشار و بهینه‌سازی مصرف گاز اختصاص داده شود. امیدواریم ۲۲ میلیارد دلار از طریق منابع داخلی و مشارکت بانک‌ها و هلدینگ‌ها جذب کنیم اما برای مابقی آنها به همکاری مجلس شورای اسلامی نیاز داریم. وزیر نفت درباره استفاده از تنوع سوخت در نیروگاه‌ها اظهار کرد: ۸۳ درصد مصرف نیروگاه‌ها گاز است و کمتر از ۹ درصد سوخت مایع است. در دنیا کمتر از ۲۳ درصد از گاز استفاده می‌کنند لذا باید در تامین سوخت تنوع وجود داشته باشد و از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده شود تا بتوان بخشی از تامین سوخت از این طریق تامین شود. اوجی درباره بهینه‌سازی مصرف تصریح کرد: یکسری ابزارهای قیمتی و غیرقیمتی داریم سال گذشته قیمت گاز برای مشترکان پرمصرف افزایش پیدا کرد که امسال هم به دولت پیشنهاد دادیم این موضوع در سال آینده لحاظ شود یکی از عوامل افزایش مصرف و علل مصرف به دلیل قیمت پایین گاز است به طوری که ۷۵ درصد مشترکان ۵۰ درصد مصرف و ۵۰ درصد مصرف باقی‌مانده برای ۲۵ درصد دیگر مشترکان است. علاوه بر آن باید خودروهای عمومی هم دوگانه‌سوز شود که برای هر خودروی عمومی ۱۲ میلیون تومان بار مالی دارد.
عدم سرمایه‌گذاری، علت ناترازی گاز
وی علت ناترازی (تولید و مصرف) گاز را عدم سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته دانست و گفت: تلاش می‌کنیم که مصرف مدیریت شود. سوخت رسانی به نیروگاه‌ها در پنجاه روز گذشته، روزانه ۲۵ میلیون متر مکعب بیشتر از سال قبل بود یعنی ۱۳ درصد بیشتر از سال قبل سوخت رسانی با گاز را داشته ایم. روزانه تقریبا در پاییز ۲۸ درصد مصرف سوخت نفت کوره را نسبت به پارسال برای نیروگاه‌ها کاهش دادیم. روزانه ۱۵ میلیون متر مکعب گاز بیشتر به صنایع داده ایم. در فولاد ۳۰ درصد رشد مصرف گاز را داشته‌ایم که خبر خوبی است. وزیر نفت با بیان اینکه به تدریج پروژه‌های کیفی سازی نیروگاه‌ها را آغاز می‌کنیم، افزود: همین هفته‌ها اولین کیفی سازی مصرف سوخت را در یکی از پالایشگاه‌های مهم کشور به میزان روزانه ۱۶ میلیون لیتر گازوئیل یورو ۵ را خواهیم داشت. ۷۰۰ میلیون دلار در این پروژه برای هوای پاک و جلوگیری از آلودگی هوا سرمایه گذاری شده است.
خط قرمزهای صنعت گاز مشخص شود
محمود خاقانی، کارشناس حوزه انرژی در خصوص راهکارهای موجود برای حل ناترازی تولید و مصرف گاز به ایسنا گفت: نکته قابل توجهی که در شرایط فعلی می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد این است که دورنمای ایران که جز صادرکنندگان گاز در منطقه باشد، بسیار ضعیف است و مقدار کمی که به ترکیه یا عراق صادر می‌کنیم ثابت کرده که یک عرضه‌کننده بزرگ نیستیم، با شروع فصل زمستان مشتریان ما نگران هستند که مبادا برای تامین نیاز داخل گاز صادراتی را قطع کنیم. وی افزود: مشکلات موجود در صنعت گاز را نمی‌توان در کوتاه مدت برطرف کرد، وجود تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و همچنین نبود اقدامات فرهنگسازی شرایطی را در صنعت گاز کشور رقم زده که اقتصاد را نیز دربرگرفته است.

گروه صنعت و تجارت - اتاق بازرگانی ایران پس از اعلام شامخ مهر ماه در روزهای گذشته، حالا تحلیلی جزئی‌تر از وضعیت صنایع کشور در ماه گذشته داده و وضعیت آنها در رونق و رکود را نشان می‌دهد. به گزارش ایسنا، عدد شامخ کل به دست آمده برای اقتصاد ایران در مهرماه ۱۴۰۱ حکایت از آن دارد که شرایط عمومی محیط کسب‌وکار در مهرماه نسبت به ماه گذشته تغییر محسوسی نداشته است (۵۰.۱۹). البته این عدد نسبت به ماه قبل کاهش حدوداً دو واحدی را نشان می‌دهد. به‌ عبارت‌ دیگر از نظر مدیران خرید پس از بهبود اندک در وضعیت عمومی محیط کسب‌وکار در شهریور ماه نسبت به مردادماه، هیچ تغییری در وضعیت عمومی کسب‌وکارها طی مهرماه رخ نداده است. از نگاهی دیگر، اعداد شامخ کل به دست آمده برای مهرماه و تیرماه، کمترین اعداد شامخ کل اقتصاد از ابتدای سال جاری (به‌جز فروردین) است و به‌ طور کلی اعداد شامخ کل به دست آمده از ابتدای سال، بهبود قابل‌توجهی را در محیط کسب‌وکار نشان نمی‌دهند. تداوم این وضعیت می‌تواند اثرات نامطلوب زیادی بر متغیرهای کلان اقتصاد به همراه داشته باشد. در میان بخش‌های مختلف اقتصاد، وضعیت صنعت بیشترین اهمیت را در عبور از رکود و ورود به رونق دارد اما شامخ مهر ماه نشان می‌دهد که فاصله وضعیت میان بخش‌های مختلف صنعت ایران زیاد است. در پیمایش مهرماه شامخ، در میان صنایع مورد بررسی صنایع فلزی بیشترین عدد را به خود اختصاص داده است (۶۰.۹). در شامخ شهریورماه نیز بیشترین عدد متعلق به این گروه بود. (۵۹.۴) شامخ مهرماه گروه صنایع فلزی نسبت به ماه گذشته افزایش نشان می‌دهد که به معنی تداوم رشد فعالیت‌های این صنعت طی سه ماه گذشته است. پس از صنایع فلزی، شامخ گروه وسایل نقلیه و قطعات وابسته (۵۶.۸) و گروه فرآورده‌های نفت و گاز (۵۶) در جایگاه‌های بعدی قرار می‌گیرند. در بررسی شامخ گروه فرآورده‌های نفت و گاز یک افزایش ۹ واحدی نسبت به شهریورماه مشاهده می‌شود که به معنای این است که به دنبال افت اندک فعالیت‌ها در شهریورماه در مهرماه یک افزایش قابل‌توجه در کسب‌وکار این گروه گزارش شده است. شامخ به دست آمده برای گروه‌های ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی (۵۳) و لاستیک و پلاستیک (۵۲.۵) حاکی از بهبود جزئی در مهرماه نسبت به ماه قبل است. گروه چوب، کاغذ و مبلمان نیز با عدد (۵۴.۸) نسبت به ماه گذشته (۴۳) افزایش قابل‌ ملاحظه‌ای را تجربه کرده است. شامخ صنایع پوشاک و چرم (۴۱.۶)، مانند ماه گذشته کمترین میزان در میان صنایع مختلف را به خود اختصاص داده است که نشان از افت قابل‌ملاحظه در فعالیت اقتصادی این گروه‌ها دارد. مدیران خرید گروه شیمیایی نیز افت اندک در فعالیت‌های خود را گزارش کرده‌اند. (۴۶.۷) عدد شامخ گروه صنایع غذایی نیز حاکی از عدم‌تغییر وضعیت این گروه نسبت به ماه گذشته است (۴۹.۹) بخش خدمات و کشاورزی سهم زیادی در تعیین شامخ کل دارد. عدد شامخ به دست آمده از نظر سنجی مدیران خرید در مهر ماه حاکی از بهبود ناچیز تولید نسبت به ماه قبل است (۵۱.۲۲). افزایش شدید قیمت مواد اولیه (۷۶.۸۳)، افت قابل‌ ملاحظه در میزان فروش (۴۲.۶۸) و افزایش شدید قیمت محصولات تولیدی (۶۳.۴۱) از مهم‌ترین موضوعاتی است که از سوی فعالان اقتصادی این بخش گزارش شده است. افت سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی و کاهش نقدینگی این واحدها در نتیجه افزایش قیمت مواد اولیه و افت فروش و صادرات از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی فعالان این بخش است. در مهرماه ۱۴۰۱ بالاترین عدد شامخ به دست آمده مربوط به گروه صنایع فلزی بوده است.

گروه زیربنایی: در حالی که اعلام شد نرخ بلیت هواپیما به قطر در ایام جام جهانی بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است اما پکیج‌های ویژه این ایام با نرخ‌های بالاتر و حتی تا ۸۰ میلیون تومان به فروش می‌رسند. تنها حدود یک هفته به شروع جام جهانی باقی مانده اما بسیاری از طرفداران فوتبال در کشور هنوز نتوانسته اند برای دیدن این بازی ها بلیت هواپیما خریداری کنند و این در حالی است که پیش از این وزارت راه وشهرسازی توصیه هایی برای عجله نکردن مردم در خرید بلیت تور و هواپیما با قیمت های نجومی کرده بود. براساس این گزارش طی تماس هایی که با برخی از آژانس های مسافرتی داشتیم بسیاری از آژانس ها نرخ تور و بلیت های هواپیما برای قطر را حدود ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان اعلام کردند این در حالی است که در هفته های گذشته رستم قاسمی وزیر راه وشهرسازی اعلام کرده بود که نرخ بلیت هواپیما برای مسیر ایران به قطر بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است.
خرید بلیت پروازهای جام جهانی از طریق پکیج امکان پذیر است
در همین رابطه محمد محمدی بخش رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در گفت وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرده است که برای بازی های جام جهانی ۲۱ هزار نفر می توانند به قطر سفر کنند و این ۲۱ هزار نفر باید هیا کارت و بلیت بازی های جام جهانی را داشته باشند و از سوی دیگر رجیستر شده باشند به طوری که بخش ترانسفر، هتل و استادیوم این افراد حل شده باشد و دارای یک پک کامل باشند. به گفته رئیس سازمان هواپیمایی کشوری تعداد آژانس ها مشخص شده و هتل و استادیوم را این آژانس ها در قالب پکیج به مسافران عرضه می کنند و سازمان هواپیمایی هم برای این ۲۱ هزار نفر در قالب ۸۴ پرواز ایران ایر و ۱۹۸ پرواز قطر ایرویز پرواز ها را تامین کرده است‌. او می گوید: هر فردی که قصد پرواز به قطر را دارد می تواند تاریخ را اعلام و بلیت خریداری کند اما اینکه هر ۲۱ هزار نفر امروز بلیت هواپیما خریداری کرده و فردا شب قصد بازگشت داشته باشند این امکان را قطر فراهم نکرده چراکه برای ایام جام جهانی محدودیت های بسیاری ایجاد شده است. محمدی بخش گفت: تمامی نرخ ها تعیین و  بلیت ها فراهم شده و در اختیار آژانس هایی که اسامی آنها  از سوی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری اعلام شده،  قرار گرفته است.
بلیت پکیج های جام جهانی ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان
براساس این گزارش طی تماس با یکی از آژانس های مسافری اعلام شد که پکیج برای بازی های جام جهانی با نرخ بین ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان وجود دارد و بلیت پرواز برای این بازی ها هم در قالب پکیج موجود است. این در حالی است که حسام قربانعلی سخنگوی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی در پاسخ به سوالی درباره این موضوع که آیا بلیت پروازهای جام جهانی که ۸۴ پرواز در اختیار ایران ایر بوده در بازار سیاه و از طریق دلالان خرید و فروش می شود گفت: هیچ دلالی در بازار بلیت پرواز های جام جهانی وجود ندارد و شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در حال پیگیری برای افزایش ظرفیت پروازهای ایران ایر در ایام جام جهانی به قطر است. براساس بررسی های میدانی و همچنین اینترنتی که انجام دادیم،  در تاریخ های نزدیک به بازی های جام جهانی نه تنها  بلیت پرواز ایران ایر پیدا نشد بلکه بلیت پروازهای قطر ایرویز هم که پیش از این اعلام شده بود در ایام بازی های ایران رایزنی شده است نرخ های معقول تری را ارائه کنند هم موجود نبود و در این بررسی ها  بلیت های رفت و برگشت  پرواز ترکیش ایر آن هم با نرخ های بیش از ۲۰ میلیون تومان مشاهده می شد. اما در مسیرهای رفت و یک طرفه نکته جالب توجه آن بود که نرخ های بین ۲۱ تا ۷۴ میلیون تومان توسط ایرلاین های خارجی عرضه شده بود و پایین ترین نرخ حدود ۱۴ میلیون تومان بود. بر اساس این گزارش با توجه به نزدیک شدن به ایام جام جهانی باید دولت تدابیر لازم در خصوص کنترل بازار فروش بلیت هواپیما را در نظر بگیرد تا بازار سیاهی که برای کم یاب شدن بلیت پروازهای جام جهانی ایجاد شده برطرف شود چراکه نزدیک بودن کشور برگزار کننده جام جهانی به ایران خود فرصتی است که ممکن است برای خیلی از طرفداران این بخش هیچ وقت ایجاد نشود.اگر تقاضا نباشد، پروازی هم به قطر انجام نمی‌شود
استقبال چندانی از بلیت های جام جهانی نشده است
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه در یک سال گذشته برای پروازهای جام جهانی، برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، تاکید کرد که پروازهای ایران به قطر بستگی به تقاضای بازار دارد و اگر درخواستی وجود نداشته باشد، پروازی هم انجام نمی‌شود. مقصود اسعدی سامانی اظهار کرد: با توجه به سهمیه‌ای که برای بازی‌های جام جهانی به ایران اختصاص داده بودند، شرکت‌های هواپیمایی و به‌خصوص ایران‌ایر، برای انجام پرواز به قطر برنامه‌ریزی داشتند و قطرایرویز هم با توجه به موافقت‌نامه بین ایران و قطر، برنامه‌ریزی کرد، هرچند به نظر می‌رسد که استقبالی در این حوزه صورت نگرفته است. همین الان هم ایران‌ایر برنامه‌ریزی کرده که ۸۴ پرواز را در ایام جام جهانی به‌صورت هفتگی داشته باشد، اما هنوز استقبال زیادی از پروازهای جام جهانی نشده است.
وی در پاسخ به اینکه آیا تعلل ایرلاین‌های داخلی باعث تمایل تماشاگران به خرید بلیت‌های قطرایرویز نبوده، بیان کرد: کسی که علاقه‌مند به دیدن بازی‌ها باشد، دنبال پیدا کردن راهکار برای سفر می‌رود. در این رابطه هم کسانی که می‌خواستند بازی‌های جام جهانی را ببینند، اقدامات خود را انجام دادند. شرکت‌های هواپیمایی همه اعلام آمادگی کردند که برای ایام جام جهانی قطر برنامه پروازی داشته باشند، ضمن اینکه در آن مقطع ایران‌ایر هم برنامه‌ پروازی‌اش را اعلام کرده و بلیت‌ها در حال عرضه است. دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی خاطرنشان کرد: بیشتر از یک سال است که وزارت میراث فرهنگی و دستگاه‌های دیگر، برنامه‌ریزی‌هایی برای پروازهای جام جهانی داشته‌اند، اما در نهایت پروازهای ایران به قطر بستگی به تقاضای بازار دارد.