پیدا و پنهان سفر «السودانی» به تهران
گروه سیاسی: «محمد شیاع السودانی» نخستوزیر عراق امروز دوشنبه ۸ آذرماه برای سفری دو روزه راهی تهران شده است. حضور السودانی در ایران، سومین سفر خارجی او بعد از رسیدن به کرسی نخستوزیر محسوب میشود؛ او طی هفته گذشته از اردن و کویت دیدار کرده بود. بنابر اعلام منابع خبری عراقی، نخستوزیر این کشور بعد از تهران به زودی به کشورهای عربستان سعودی و ترکیه نیز سفر خواهد کرد. با این تفاسیر، اکنون این پرسش قابل طرح است که مهمترین اهداف سفر السودانی چه هستند و محورهای اصلی رایزنیاش با مقامات ایرانی چه خواهد بود؟
سفری با محوریت مسائل امنیتی
نخستین و جدیترین کانون سفر السودانی به تهران در ارتباط با امنیت مرزها و حضور گروهکهای کردی در اقلیم کردستان است. در چند وقت اخیر حملات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مقر گروهکها در اقلیم کردستان، کانون توجهات را به خود جلب کرده است. حتی این موضوع به پرونده اصلی مذاکرات میان مقامات ایرانی و عراقی تبدیل شده که نمود آن در آخرین سفر سردار «اسماعیل قاآنی» به بغداد قابل مشاهده است .حساسیت ویژه این موضوع در هفتههای گذشته رایزنی میان مقامهای سیاسی اربیل و بغداد و نیز صدور بیانیه شورای امنیت ملی عراق را به همراه داشته است. شورای امنیت ملی عراق با هماهنگی حکومت اقلیم کردستان، سازوکاری ویژه را برای استقرار مجدد نیروهای مرزبانی عراق خط صفر مرزی با ایران طراحی کرده است.
مقامات تهران بر این موضوع تاکید دارند که تروریستها در ۷۶ مرکز در اقلیم کردستان فعال شدهاند و سلاحهای آمریکایی و اسرائیلی را وارد ایران کردهاند چنان که در این ارتباط چهارشنبه هفته گذشته حسین امیر عبداللهیان وزیر خارجه ایران در نشست مطبوعاتی با خبرنگاران ضمن اعلام مطلب فوق گفت : ما در هشت هفته گذشته طی دو مرحله در تهران و بغداد با مقامات کشور دوست و برادر عراق و اقلیم کردستان نشستهای متعددی برگزار کردیم و توافقهای زیادی را برای مقابله با این گروههای تروریستی به عمل آوردهایم و در همین ارتباط دوستان در حکومت مرکزی عراق متعهد شدهاند که این گروههای تروریستی را که از ۷۶ نقطه تحرکاتی را علیه امنیت ما در استانهای غربی آغاز کرده بودند از این نواحی دور کنند و این گروههای تروریستی را خلع سلاح کنند. گفتوگوها در این زمینه انجام شده است و ما پیگیر این هستیم که توافقات انجام شده اجرایی شود.
ایران طی مدت اخیر بارها با تاکید بر این که دولت بغداد و اقلیم کردستان عراق به قول ها و تعهدات خود برای جلوگیری از فعالیت گروهک های تروریستی علیه ایران در منطقه اقلیم کردستان عمل نکرده اند و همین موضوع باعث شده که برای دفاع از خود دست به انجام اقدام نظامی علیه این کروهگ ها بزند، اعلام کرده است: "زمانی که نیروهای مسلح عراق در مرزهای مشترک ایران و اقلیم کردستان مستقر شوند و امنیت مرزها را تضمین کنند دیگر نیازی نیست که ما برای تامین امنیتمان و مقابله با تروریستها اقداماتی را انجام دهیم ولی در چارچوب حقوق بینالملل و منشور سازمان ملل تا زمانی که تهدید از سوی گروههای تروریستی مستقر در کشور همسایه متوجه تهران باشد، نیروهای مسلح ایران برای تامین امنیت حداکثری به اقدامات خود ادامه میدهند و در همین راستا دستگاههای دیپلماسی و امنیتی نیز به گفتوگوها و مذاکرات خود با دولت عراق ادامه میدهند تا آنها به توافقات و تعهداتی که در این زمینه دادهاند، عمل کنند. در راستای پیگیری تهران برای حل پرونده موجود بین ایران و عراق و اقناع مقامات بغداد برای بسط کنترل خود در نواحی مرزی دو کشور برای جلو گیری از فعالیت گروه های ذکر شده، مقامات تهران بیش از ۷۰ سند درباره مقرها و مراکز آموزشی، تجمعات و جناحهای مسلح تروریست ها و تجزیه طلب ها ارائه کرده و طرف عراقی نیز پس از دریافت این اسناد اعلام کرده است که این استاد را بررسی و پیگیری میکند.
دیگر اهداف و محورهای سفر «السودانی»
علاوه بر موضوع امنیت مرزها، تقویت مناسبات دو جانبه در سطوح مختلف، به ویژه در عرصه اقتصادی دیگر هدف سفر السودانی به تهران است. در حال حاضر پیشبینی میشود حجم صادرات ایران به عراق تا پایان سال حدود 10 میلیارد دلار باشد اما تهران همواره چشمانداز صادرات 20 میلیارد دلاری به عراق را در دستور کار داشته است.
سومین بُعد مهم سفر السودانی به تهران در ارتباط با تداوم نقش ویژه بغداد در میانجیگری میان عربستان و تهران است. طی دو سال گذشته، عراق میزبان پنج دور مذاکره میان نمایندگان تهران و ریاض بوده . اکنون السودانی امیدوار است این نقش ایجابی بغداد ادامه پیدا کند.
در سطح چهارم سفر السودانی به تهران با تحکیم جایگاه او در یک ماهگی تشکیل کابینه نیز ارتباط دارد. السودانی در یک ماه گذشته، با وجود طرح وعدههای بزرگ برای انجام اصلاحات، اقدامی جدی نداشته که همین امر انتقاداتی را علیه او مطرح کرده است. حالا او با آگاهی از جایگاه ویژه ایران رد رعصه حکمرانی عراق، تلاش دارد از این سفر برای تحکیم جایگاه خود در منصب نخستوزیری بهره بگیرد.