وضعیت قرمز قاچاق کالاهای اساسی

گروه تجارت- محمد خادمی: برخی تصور دارند که قاچاق به نوعی کالا گفته می شود که ورود آن به کشور ممنوع است، اما در واقع به کالایی که به شکل غیر رسمی از کشور خارج می شود نیز قاچاق گفته می شود. به گزارش «اسکناس»، بسیاری از کالاها به دلیل اینکه در داخل تولید می شود و یا اینکه دولت برای آن سوبسید در نظر می گیرد به راحتی می توان از آن بهره مند شد و بسیار ارزان تر از سایر کشورها از جمله کشورهای همسایه است، از همین رو برخی از سود جویان دست به کار می شوند و کالاهای تولید داخل و سوبسید دار را به آن سوی مرز از مبادی غیر رسمی کشور خارج می کنند. بنزین، گازوئیل و گاز مایع در حوزه نفت و نیرو، دام و طیور، آرد، حبوبات و غلات در حوزه مواد غذایی، دارو و محصولات پزشکی در حوزه بهداشت و درمان ، دخانیات، خاک معدنی، آهن آلات و... کالاهای صنعتی با روش ها گوناگون به آن سوی مرز هدایت داده می شود، البته عده ای بر این باور هستند که افزایش نرخ ارز، محدودیت های صادراتی و بروکراسی های اداری در گمرکات عاملی برای رونق گرفتن بازار قاچاق کالا شده است. البته عده ای توپ این نوع کالاهای قاچاق را به زمین مرز نشینان می اندازند و معتقدند آن دسته از افرادی که به شکل کولبری، شوتی، ته لنجی و... فعالیت دارند دست به خروج کالا از کشور می زنند؛ در گزارش پیش رو به موضوع خروج یواشکی کالا از کشور پرداخته ایم.  
علت قاچاق کالا کم توجهی دولت به صادرات است
باتوجه به اینکه بخش قابل توجهی از قاچاق کالا مواد غذایی است، به سراغ «مسعود توتونچیان» عضو اتاق بازرگانی ایران و یکی از صادرکنندگان محصولات غذایی کشور رفته ایم، او می گوید:« اگر دولتمردان توجه بیشتری به موضوع صادرات انجام دهند و مشکلات پیش رو را بردارند به مراتب کاهش صادرات غیر مجاز خواهیم داشت.» او در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اینکه برخی مقصر خروج کالا و قاچاق را  کولبران، شوتی ها و ته لنجی داران می دانند؟ می گوید:« درست است که این گروه از افراد کالا به خارج از مرز انتقال می دهند و از این راه امرار معاش می کنند، اما این طور نیست که بگوییم این عده حجم زیادی را به آن سوی مرز انتقال می دهند، حجم انتقال کالا از طریق این افراد بسیار محدود است و تاثیری در اقتصاد نخواهد گذاشت.» این عضو اتاق بازرگانی استان همدان در ادامه می افزاید:« زمانی صادرات موفق خواهیم داشت که کالا صادراتی ما ارزش افزوده قابل توجهی داشته باشد و خام فروشی انجام نشود.»  
دخانیات از کالاهای قاچاق
یکی از ساکنان استان بوشهر که در منطقه تجاری گناوه مشغول به کار است، در این باره به خبرنگار ما می گوید:« بسیاری تصور می کنند که سیگار ایرانی مرغوبیت ندارد و سیگار با مارک های خارجی مانند وینستون بسیار خوب است، در حالی که بسیاری از ساکنان کشورهای حاشیه خلیج فارس مشتری محصولات دخانی ایرانی هستند و عده ای از ته لنجی ها هر وقت که بار به سمت کشورهای عربی داشته باشند حتما چندین بسته سیگار تولید داخل کشور را با خود می برند.» وی که نمی خواهد نامش در روزنامه درج شود، در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اینکه دیگر چه نوع کالاهایی قاچاق می شود؟ می گوید:« زعفران، پسته و خشکبار نیز از دیگر کالاهایی است که به شکل غیر مجاز صادرات می شوند.» او البته این اعتقاد را هم دارد:« درست است که این عده کالا را به شکل مخفیانه به آن سوی مرز می آوردند ولی در عوض ارز به کشور انتقال می دهند و به هر حال این ارز شان را در داخل خرج می کنند و ارز آوری قابل توجهی رخ می دهد.»
 قاچاق کالای چمدانی
طبق آمارها نزدیک به 5 میلیون نفر ایرانی در خارج از کشور سکونت دارند و قبل از شرایط کرونایی رفت و آمد این عده و یا اقوام شان در داخل کشور موجب بالا رفتن خرید سوغات از ایران می شدو به نوعی سوغات چمدانی انجام می شد، اما در این میان عده ای در غالب همین سوغات دست به کار می شدند و چمدان های مسافرتی خود را مملو از زعفران به عنوان یک کالای ممنوع به شکل حجیم به آن سوی مرز انتقال می دادند و حتی برخی دیگر از مسافران اروپایی داروهای مختلف که در کشورهای اروپایی تولید یا عرضه نمی شود یا اینکه بسیار گران تر از کشورمان است تهیه می کنند و با خود می برند.  
فروش دام زنده  به عراق
افزایش ارز موجب شده است تا دام نیز به آن سوی مرز هدایت شود، البته قاچاق دام کمی آسوده تر است چرا که قاچاق چیان برای چرای دام به مزارع مرزی می روند و با این نیت خود را به خاک عراق می رسانند و در آنجا دام را با نرخ ارز به فروش می رسانند و حتی در آجر نیز طیور زنده جاسازی می کنند و به این کشور صادر می شود. علی اصغر ملکی رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی از افزایش قاچاق دام زنده از مرزهای غربی کشور به بازار عراق خبر داد و گفت: وقتی اختلاف ۵۰ هزار تومانی در دو بازار وجود داشته باشد طبیعی است که دامدار با پذیرش ریسک آن اقدام به فروش دام در بازار عراق می‌کند.  او افزود: در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم گوسفند زنده در بازار تهران 40 هزار تومان است که اگر وارد بازار عراق شود به 90 هزار تومان می رسد. وی همچنین اظهارداشت: این عامل باعث شده همه شاهد خروج غیرمجاز دام زنده از شهرهای اشنویه و پیرانشهر به بازار سلیمانیه عراق باشند. رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی گفت: این دو شهر از حیث مسافت با مرز سلیمانیه عراق خیلی نزدیک هستند و افراد پیاده می توانند دام زنده را به آن طرف مرز گسیل دهند.
داروی ایرانی قاچاق می شود
درست است که برخی دست به صادرات غیر قانونی کالا می زنند و شاید هم ضرری برای جان مردم ایجاد نمی کنند و تنها به اقتصاد کشور لطمه وارد کنند، اما در این میان برخی از همین قاچاقچیان دست به کار شدند و برخی از داروهای مورد نیاز بیماران که تولید کشور است را از بازار جمع آوری می کنند و به شکل و شمایل مختلف به کشورهای دیگر ارسال می کنند و در واقع اقدام غیر انسانی انجام می دهند، در این باره «محمدرضا شانه ساز» رئیس سازمان غذا و دارو،  عمده مشکل در حوزه صادرات دارو را، عدم برگشت پول فروش عنوان کرد و گفت: متأسفانه تحریم‌ها باعث شده تا پول فروش دارو به راحتی به کشور باز نگردد و این مسئله برای شرکت‌های داخلی مشکل ساز شده است. وی افزود: این وضعیت باعث شده تا صادرات غیر قانونی داروهای تولید داخل بیشتر شود، یعنی اینکه قاچاق داروی ایرانی به خارج از مرزها افزایش یابد. به گفته شانه ساز، کشش برای تهیه داروی ایرانی در خارج از مرزهای کشور و همچنین نیاز مالی داروخانه‌ها، زمینه ساز صادرات غیر قانونی دارو می‌شود.  در همین حال، عباس کبریایی زاده نایب رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، از سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به دارو انتقاد کرد و افزود: این سیاست مفسده انگیز است. زیرا، ارزش این ارز در بازار آزاد سه برابر است و در نتیجه زمینه بروز فساد در تجارت را فراهم می آورد. وی با اشاره به قاچاق داروی ایرانی به آن سوی مرزها و کشورهای همسایه، گفت: مشکلی که وجود دارد، این است که دولت به داروی وارداتی ارز ۴۲۰۰ تومانی می دهد، اما صنعت داخلی فقط برای ماده موثره ارز دولتی می گیرد و بقیه نیازهای تولید دارو از طریق ارز آزاد تامین می شود و همین مسئله باعث شده تا هزینه های تولید دارو در داخل بیشتر از قیمت فروش آن شود.