گروه اقتصاد کلان:در شرایطی که به واسطه افزایش افسارگسیخته نرخ ارز،تامین کالاهای اساسی و مایحتاج روزمره مردم به سختی افتاده است همچنان دولتی ها اصرار دارند طرح بازگشت کالابرگ(بخوانید کوپن) به اقتصاد کشور مضر است و اینطور اظهار میکنند که کالا به وفور در بازار موجود است! به گزارش«اسکناس»،برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت فعلی نمیخواهد مهر بازگشت کوپن را بر روی پیشانی خود لمس کند و هرچند متوجه وضعیت وخیم مردم است اما همچنان بر روی ادامه طرح های شکست خورده قبلی اصرار دارد.خوشبختانه کشور ایران با برخورداری از کشاورزی قوی و منابع فراوان،تاکنون برای تامین نان مردم به مشکل نیفتاده اما باید این واقعیت را پذیرفت که امروز نیازهای مردم با هزینه گزاف تامین میشود. حسین راغفر اقتصاددان میگوید:«بسیاری از مردم توان خرید ندارند و این عده به صورت نظاممند از معیشت روزانه و دسترسی به نیازهای خود حذف شدهاند اجرای این گونه سیاستهای عمومی برای اینکه جامعه به آرامش روحی و روانی بازگردد، مهم است. اولین و موثرترین اقدام که نظام حاکمیتی باید به دنبال آن باشد جلوگیری از رشد نابرابریها در جامعه و کنترل فساد و بازسازی اعتماد و سرمایه اجتماعی در جامعه است. آنچه مسلم است اینکه نیازهای غذایی در داخل کشور قابل تامین هستند و باید در تخصیص کالاهای اساسی سیاستگذاری درستی صورت گیرد.»
مجلس بدنبال احیای کالابرگ
جبار کوچکینژاد نماینده مجلس اواخر تیرماه از ارائه یک طرح دو فوریتی که امضاء بیش از 50 نماینده مجلس را با خود به همراه دارد خبر داد و اظهار داشت: براساس طرحی که تهیه شده دولت باید کالاهای اساسی و مایحتاج ضروری مردم را با استفاده از کالابرگ یا کارت هوشمند در اختیار آنان قرار دهد.عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه طبق این طرح دو فوریتی دولت موظف است که به مدت یک ماه کالاهای اساسی را به شکلی متفاوتتر از گذشته در بین مردم توزیع کند افزود: دولت باید با کالابرگ یا کارت هوشمند کالاهای اساسی را که با ارز ترجیهی و یا از منابع داخلی تبصره 14 بودجه کشور تأمین کرده توزیع کند.کوچکینژاد منابع حاصل از اجرای هدفمندسازی یارانهها را 250 هزار میلیارد تومان اعلام کرد و با تأکید بر اینکه بخشی از منابع لازم برای تأمین کالاهای اساسی از این طریق تأمین میشود تصریح کرد: روغن، برنج، گوشت سفید و گوشت قرمز و بسیاری از کالاهای اینچنینی با تشخیص دولت تهیه و در اختیار قشرهای مختلف قرار میگیرد.عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نحوه توزیع کالاهای اساسی و ضروری را در کشور مورد انتقاد قرار داد و با تأکید بر اینکه به علت ضعفهای موجود این روند تاکنون به خوبی اجرایی نشده است، اظهار داشت: با توجه به مشکلاتی که در این حوزه وجود داشت مجلس برای رفع نقاط ضعف تمهیداتی را اتخاذ کرده است.نماینده مردم رشت در مجلس با تأکید بر اینکه افزایش قیمت کالاهای اساسی به محرومان و قشر ضعیف جامعه فشارهای بسیار زیادی را وارد کرده است خاطرنشان کرد: مسائل اقتصادی و معیشتی مردم از مهمترین موضوعاتی به شمار میرود که مجلس سعی دارد با استفاده از رسالت کاری خود در راستای بهبود آن تلاش کند.
آب پاکی دولت روی دست موافقان کالابرگ!
جهانگیری اما روز گذشته در پاسخ به پرسشی درباره پیشنهاد طرح عرضه کالابرگ در کشور با تاکید بر اینکه تا این لحظه با کالا برگ موافق نیستیم، اظهار کرد: در زمان جنگ به دلیل شرایط موجود، تشکیلات وسیعی در زمینه عرضه کالا در کشور وجود داشت، اما در این سالها این نظام توزیعی کاملا به هم خورده است.معاون اول رئیس جمهوری ادامه داد: امروز فکر میکنیم که شرایطمان در حدی هست که میتوانیم کالاهای مورد نیاز مردم را به وفور تامین کنیم و هنوز شرایط به وضعیتی که نیازمند کالابرگ باشیم، حاکم نشده است.ادامه جهانگیری جهانگیری تاکید کرد: امروز مشکلات اقتصادی کشور و معیشت مردم جدی است و اولویت اول دولت همین موارد است و تا حدی که مقدور باشد تلاش میکنیم که توسعه کشور هم انجام شود.وی ادامه داد: در زمینه معیشت مجموعا در سال جاری و علی رغم محدودیت منابع، دولت تصمیمات خوبی گرفت و همچنان ارقامی که دولت به عنوان کمک معیشت و یارانه و افزایش حقوق کارکنان دولت و بازنشستگان و فرهنگیان و استادان دانشگاه پرداخت میکند به شکلی بود که تلاش کردیم امسال در دریافتی همه اقشاری که به نوعی حقوقبگیر ثابت هستند، تغییری ایجاد کنیم که فشارها بر آنان کاهش یابد.معاون اول رئیس جمهوری افزود: از نظر اقتصادی هم تلاش بر این است که کالاهای مورد نیاز مردم تامین شود و کالاهای اساسی که با ارز ۴۲۰۰ تومان فراهم میشود وجود داشته باشد و در اختیار مردم قرار گیرد.براساس این گزارش،به نظر میرسد دولت در یک اقدام نسنجیده قصد دارد به مسیر غلط قبلی خود ادامه دهد و در این میان تنها مردم متضرر میشوند.
نتایج نگران کننده یک نظرسنجی
مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با یک نظرسنجی درخصوص سبد غذایی خانوار ایرانی که در سراسر کشور انجام داده، نتایج قابل توجهی به دست آورده که برخی از این نتایج آثار منفی مشکلات اقتصادی را بر سفره مردم بهوضوح نشان میدهد.نتایج نظرسنجی نشان می دهد، ۴.۳ درصد خانوارهای ایرانی هر روز گوشت قرمز مصرف میکنند. ۴۰.۲ درصد گفتهاند در هفته چند روز و ۳۲.۸ درصد در ماه چند روز گوشت قرمز مصرف میکنند. شایان ذکر است ۱۴.۴ درصد خانوارها در سال گذشته چندبار گوشت قرمز مصرف کردهاند و ۸.۲ درصد گفتهاند در طول سال اصلاً گوشت قرمز مصرف نکرده اند. در مقایسه با خرداد ۹۸ به میزان افرادی که گفتهاند در خانوادهشان اصلاً گوشت قرمز مصرف نمیکنند ۳.۵ درصد افزوده شده است.درخصوص میزان مصرف گوشت مرغ در خانوارهای ایرانی طبق نتایج نظرسنجی میتوان گفت: ۴.۴ درصد خانوارها هر روز، ۶۲ درصد چند روز در هفته و ۲۸.۴ درصد چند روز در ماه گوشت مرغ مصرف میکنند. ۳.۷ درصد خانوارها طی سال گذشته چندبار گوشت مرغ مصرف کردهاند و ۱.۳ درصد گفتهاند اصلاً گوشت مرغ مصرف نمیکنند. میزان مصرف گوشت مرغ در مقایسه با خرداد ۹۸ حدود ۱۲.۶ درصد به صورت مصرف هر روز یا چندروز در هفته در سبد غذایی خانوارها کاهش داشته است.گوشت ماهی یکی دیگر از منابع پروتئینی است که میزان مصرف آن در بین خانوارهای ایرانی مورد سوال قرار گرفته است. ۰.۶ درصد مصاحبه شوندگان گفتهاند طی یک سال گذشته در خانوادهشان هر روز ماهی مصرف شده است. ۱۱.۴ درصد چند روز در هفته، ۳۰.۲ درصد چند روز در ماه و ۳۳ درصد چند روز در سال گذشته ماهی مصرف کردهاند. ۲۴.۶ درصد پاسخگویان گفتهاند اصلاً در خانوادهشان ماهی مصرف نمیکنند. میزان مصرف روزانه و چندروز در هفته گوشت ماهی نیز در مقایسه با سال گذشته ۸.۳ درصد کاهش داشته است.
لزوم جبران معیشت دهک های پایین درآمدی با اجرای طرح کالا برگ
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به فشار اقتصادی بر دهک های پایین درآمدی گفت: دولت برای جبران معیشت مردم بخصوص دهک های پایین درآمدی باید طرح کالا برگ الکترونیک را اجرا کند. حیدر مستخدمین حسینی در گفتوگو با فارس در مورد لزوم اجرای طرح کالا برگ الکترونیک برای تخصیص کالاهای اساسی به قیمت یارانه ای به اقشار و دهک های پایین درآمدی گفت: در صورتی که مسئولین کشور و سران قوا از جمله دولت و مجلس به این جمع نتیجه برسند که توان ارزی و منابع مالی به گونه ای نیست که در بلندت مدت و یا حتی میان مدت نیازهای اولیه و معیشتی مردم را تامین کنند قطعا یکی از راهکارها برای جبران مشکلات اقتصادی جامعه اجرای طرح کالا برگ یا کارت هوشمند الکترونیک است. این کارشناس اقتصادی با اشاره به مشکلات اقتصادی بیان داشت: با افزایش فشارهای اقتصادی مشکلات اقتصادی دهک های پایین جامعه نیز بیشتر می شود لذا این مسائل باعث می شود که هر سال از بخشی از جمعیت متوسط جامعه کاسته شود. وی بیان داشت: در حالی که باید سیاست اقتصادی دولت به گونه ای باشد که هر سال با برنامه ریزی های اقتصادی بخشی از اقشار ضعیف جامعه کم شود و وارد طبقه متوسط جامعه شود اما شرایط اقتصادی به گونه ای که هر سال از طبقه متوسط جامعه کاسته و به جمعیت ضعیف جامعه به لحاظ درآمدی اضافه می شوند.مستخدمین حسینی بیان داشت: لذا براساس آنچه که آمارها نشان می دهد و شرایط اقتصادی جامعه لازم است تا دولت بخشی از معیشت مردم بخصوص دهک های پایین درآمدی را از طریق اجرای طرح کالا برگ یا کارت هوشمند الکترونیکی تامین کند. وی افزود: اختصاص یک یا دو سبد معیشتی طی یک سال کافی نیست و باید اقدامات دولت در تامین معیشت اقشار آسیب پذیر جامعه کار بلند مدت و براساس برنامه ریزی های دقیق مثلا تخصیص کالا برگ الکترونیک باشد. این کارشناس اقتصادی بیان داشت: با توجه به شرایط اقتصادی و مواجهه دولت با کسری بودجه، قطعا دولت قادر نخواهد بود که کالا برگ الکترونیک را برای اختصاص کالاهای اساسی با قیمت یارانه ای در اختیار تمام مردم قرار دهد اما حداقل باید تلاش کند تا از این طریق کالاهای اساسی مورد نیاز اقشار آسیب پذیر را تامین کند و با این اقدام بخشی از معیشت جامعه را اصلاح کند.
در همین زمینه،بهنام ملکی - اقتصاددان - در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه افزایش رقم یارانههای نقدی در شرایط فعلی تبعات تورمی دارد، گفت: در این شرایط بهترین گزینه در نظر گرفتن کوپنهای الکترونیکی برای مردم است تا از این طریق نیازهای حداقلی شهروندان برطرف شود.وی با بیان اینکه در شرایط نامتعادلی به سر میبریم که در آن قدرت خرید مردم هر روز به شدت کاهش پیدا میکند، اظهار کرد: در چنین شرایطی بخشی از طبقات فوقانی جامعه به دلیل داشتن سرمایههای کلان از شرایط تورمی حداکثر استفاده را میبرند. دولت و مجلس برای مقابله با این شرایط باید طرح مالیات بر عایدی سرمایه را اجرایی کند.ملکی با اشاره به پرداخت ۱۴ میلیارد دلار ارز یارانهای توسط دولت برای واردات کالاهای اساسی ادامه داد: از این رقم کلان نیز که دولت برای واردات کالاهای اساسی تخصیص داد نسبت بسیار کمتری به دست مردم رسید. اگر آمارهای رسمی را ملاک قرار دهیم تورم کالاهای اساسی در حال حاضر حدود ۵۰ درصد است که این عدد با نرخ دلار یارانهای ۴۲۰۰ تومانی که دولت برای واردات کالاهای اساسی تخصیص داده است همخوانی ندارد. این یعنی اینکه یارانههای دولت به طور کامل به مردم نرسیده است.وی ضمن هشدار نسبت به از چرخه مصرف خارج شدن برخی از طبقات ضعیف در جامعه اظهار کرد: ارز دولت برای واردات کالاها نامحدود نیست؛ بنابراین دولت باید سعی کنند تا از طریق کوپن هزینههایش را به مصرف کنندگان و نیازمندان معطوف کند.این اقتصاددان تاکید کرد: کوپن یا کالابرگ الکترونیکی در شرایط فعلی یکی از بهترین گزینههای است که از آن طریق میتوان نسبت به تأمین نیازهای اساسی مردم اقدام کرد تا بتوان در شرایط سقوط آزاد قدرت خرید مردم آنها را در چرخه مصرف نگاه داشت.